آنچه در این مقاله می خوانید:
سندرم شوک سمی چیست؟
سندرم شوک سمی یک وضعیت ناگهانی و خطرناک است. بارز ترین دلیل ایجاد آن ترشح سمومِ حاصل از رشد بیش از حد باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس یا استاف که در بدن بسیاری از زنان یافت می شود. سندرم شوک سمی، دوران قاعدگی زنان را تحت تاثیر قرار می دهد، به ویژه آنهایی که از تامپون هایی با قدرت جذب بالا استفاده می کنند. در واقع بدن با افت شدید فشار خون این پیام را به مغز میرساند که اندام ها از اکسیژن محروم شده اند و این شوک می تواند منجر به مرگ شود.
این بیماری در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 پس از مرگ چند زن جوان که از یک مارک تامپون با قدرت جذب بالا استفاده کرده بودند حسابی خبرساز شد.
از دلایل رایج این سندرم استفاده از تامپون هایی با قدرت جذب بالا در دوران پریود است. اما با استفاده از اسفنج های قاعدگی، دیافراگم ها و کلاهک های دهانه رحم نیز احتمال ابتلا به این سندرم وجود دارد. بانوانی که به تازگی زایمان کرده اند شانس بیشتری برای مبتلا شدن به شوک سمی را دارند.
همچنین ممکن است برای مردان و زنانی اتفاق بیفتد که در حین بهبودی پس از جراحی، سوختگی، زخم باز یا استفاده از یک وسیله مصنوعی در معرض باکتری استاف قرار گرفته‌اند.
بیش از یک سوم موارد شوک سمی شامل زنان زیر 19 سال بوده است و تا 30 درصد از زنانی که به این بیماری مبتلا شده اند دوباره به آن مبتلا می شوند. اگر تا به حال به شوک سمی مبتلا شده اید باید مراقب علائم آن باشید تا بتوانید سریعا مراقبت های پزشکی فوری انجام دهید.
آشنایی با نشانه های شوک سمی
برخی از علائم و نشانه های سندرم شوک سمی که باید به آنها توجه کنید عبارتند از:
- تب شدید
- اسهال
- پوسته پوست شدن (شبیه آفتاب سوختگی) به خصوص در کف دست ها و کف پا
- سرگیجه
- دردهای عضلانی
- قرمزی چشم، دهان و گلو
- تشنج
- سردرد
اگر در دوره قاعدگی هستید و علائمی همچون (تب شدید، استفراغ) دارید و به تازگی از تامپون استفاده کردید باید فورا به پزشک مراجعه کنید همچنین اگر از وسایلی همچون اسفنج قاعدگی، دیافراگم یا کلاه دهانه رحم استفاده کردید پیش از مراجعه به پزشک آن را خارج کنید.
نمونه اسفنج قاعدگی و دیافراگم
دلایل ایجاد شوک سمی
سندرم شوک سمی به وسیله سم تولید شده از باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می شود. این باکتری یکی از چندین باکتری استاف است که باعث عفونت پوستی در بیماران سوختگی و افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند می شود.
استاف به طور معمول – و بی ضرر – در واژن وجود دارد. پزشکان نمی دانند که چگونه استاف باعث ایجاد سندرم شوک سمی می شود.
اما دو شرط لازم است: اول اینکه باکتری ها به محیطی نیاز دارند که در آن بتوانند به سرعت رشد کرده و سم آزاد کنند. سپس سموم باید وارد جریان خون شوند.
تامپون اشباع شده با خون محل مناسبی برای رشد سریع باکتری ها است. همچنین به نظر می رسد مهم است که تامپون از چه موادی تولید شده باشد. فوم پلی استر نسبت به الیاف پنبه یا ابریشم مصنوعی محیط بهتری را برای رشد باکتری ها فراهم می کنند.
در برخی موارد رشد این باکتری ها ناشی از اسفنج‌های قاعدگی، دیافراگم و کلاهک‌های دهانه رحم، دستگاه (IUD) برای مدت طولانی – بیش از 30 ساعت – در واژن بوده است. در مورد اسفنج قاعدگی مواردی دیده شده که تکه هایی از اسفنج در واژن باقی مانده باشد.
در چه حالتی تامپون سبب ورود سموم باکتری ها به جریان خون می شود؟
اگر در زمان بیرون کشیدن تامپون به رگ های خونی دیواره واژن آسیب وارد شود و پارگی های میکروسکوپی ایجاد شود سموم از طریق این پارگی وارد جریان خون می شود و یا استفاده از تامپون در مدت زمانی زیاد با جذب فوق العاده در روزهایی که شدت خونریزی کم است با خشک نمودن واژن زمینه آسیب به این رگ های خونی را بیشتر می کند.
محققانی که علل سندرم شوک سمی را بررسی می‌کنند، اسپری‌ها و دوش‌های دئودورانت زنانه، لباس زیر و سایر لباس‌ها را رد کرده‌اند. این وضعیت همچنین به سابقه قاعدگی، مصرف مواد مخدر یا الکل، سیگار کشیدن، شنا کردن یا حمام کردن، یا فعالیت جنسی شما ارتباطی ندارد.
تشخیص سندرم شوک سمی
روش های مختلفی جهت تشخیص شوک سمی وجود دارد:
- نمونه گیری از خون و ادرار برای عفونت استاف یا استرپتوکوک
- نمونه برداری از طریق سواپ (گوش پاک کن پزشکی) از واژن، دهانه رحم یا گلو
- و برای تشخیص میزان درگیری سایر اندام ها از از سی تی اسکن، پونکسیون کمری یا اشعه ایکس قفسه سینه استفاده می کنند.
راه درمان سندرم شوک سمی
اگر سندرم شوک سمی دارید، به احتمال زیاد باید به بیمارستانی بروید که می توانید موارد زیر را دریافت کنید:
- آنتی بیوتیک ها
- داروی فشار خون پایین
- مایعی برای جایگزینی از دست دادن آب بدن شما
- سایر مراقبت های پزشکی
